Naar schatting* heeft ruim één op de honderd kinderen een autismespectrumstoornis (ASS). Maar wat is dat precies? En wat is het verschil tussen Klassiek Autisme, Asperger en PDD-NOS? Als moeder van een jongen met een autismespectrumstoornis heb ik me jarenlang verdiept in het onderwerp. Ik pretendeer zeker geen deskundige te zijn, maar een klein beetje ervaringsdeskundige durf ik mezelf wel te noemen. Aan de hand van tien vragen zal ik proberen een klein beetje inzicht te geven in het fenomeen ‘autisme’. Deze week vraag 3.
Waarom lijken kinderen met autisme zo egoïstisch?
Een kind met autisme kan zich moeilijk inleven in een ander. Dat een ander mens een eigen belevingswereld heeft, is lastig te bevatten. Dat maakt het moeilijk te voorzien hoe een ander op jouw gedrag zal reageren. Logisch dat de wereld een onvoorspelbare chaos is! De Sally-Anne-test (Baron-Cohen e.a., 1985) is een stripverhaaltje dat dit gebrek aan inlevingsvermogen heel duidelijk maakt. In het stripje zijn Sally en Anne vriendinnetjes. Sally komt de kamer in met een mandje, Anne met een doos. Sally legt de knikker in haar mandje en verlaat de kamer. Anne pakt de knikker van Sally uit het mandje en stopt de knikker in haar doos. Sally komt terug. Waar zal zij de knikker zoeken? Voor het antwoord wordt duidelijk een beroep gedaan op ons inlevingsvermogen. Immers, Sally heeft de knikker in haar mandje achtergelaten en zal daar dus kijken. Zo’n 80 procent van de vierjarigen – ook bijvoorbeeld onder kinderen met syndroom van Down – doorziet dit. Van de (ook oudere) kinderen met autisme is dat slechts 20 procent! Toch blijken kinderen met autisme zich in een rustige een-op-eensituatie best in een ander te kunnen (leren) verplaatsen. Maar in een situatie van alledag, in een groep waar meerdere dingen tegelijk gebeuren en een snelle reactie nodig is, kunnen ze deze vaardigheid (nog) niet vloeiend toepassen. Door het te trainen kan dit inlevingsvermogen zich wel verder ontwikkelen.
In de praktijk
Hier wordt duidelijk een beroep gedaan op ons inlevingsvermogen. Immers, Sally heeft de knikker in haar mandje achter gelaten en zal de knikker daar dan ook zoeken. Ik kon me absoluut niet voorstellen dat (mijn toen nog kleine) Jesse dit niet in zou zien. Maar met grote, verbaasde ogen keek hij mij aan, en zei: ‘In de doos natuurlijk! Daar zit de knikker toch?’ Dit inzicht heeft mij een enorme stap vooruitgeholpen. Als je de wereld een beetje kan zien zoals je kind die ziet, helpt het je enorm om op een betere manier om te gaan met huilbuien en woedeaanvallen. Niet dat dat altijd even makkelijk is, maar het helpt…
Meer lezen? Check mijn blogposts over ‘Planet Jesse‘ of bestel een exemplaar van het boek ‘Planet Jesse‘.
* De Nederlandse Vereniging voor Autisme (NVA) heeft artikel gepubliceerd waarin ze de CBS-schatting bespreekt. Volgens het CBS hanteert 3%, ik heb hier de cijfers van internationaal onderzoek aangehouden.