Mari Bouwmans studeerde af als dansdocent. Inmiddels kijkt ze naar het totale creatieve proces en spreekt ze 21e-eeuwse vaardigheden als samenwerking, oplossingsgerichtheid, reflectie, communicatie en zelfstandigheid aan tijdens creatieve opdrachten. Zo helpt ze mensen – persoonlijk én zakelijk – verder en bouwt ze aan het zelfvertrouwen van kinderen, volwassenen en teams.
Veertien weken lang zetten we een Leidse ondernemer in de spotlights. Deze week de allerlaatste: Mari Bouwmans, eigenaar Move it UP!, voor ontwikkeling op persoonlijk, zakelijk en creativiteitsvlak. Tekst: Vonk Tekst & Design – Foto: Fraukje Vonk Photography.
Een voorstelling over de flow van het leven
In 2009 studeerde Mari af als dansdocent aan de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten. Mari: ‘Heel bewust heb ik gekozen voor de docentenopleiding. Zelf uitvoeringen doen op het podium, dat vond ik niet zo interessant. Ik wilde juist mensen aan het dansen krijgen, daar kon ik heel veel in kwijt. Ik heb dat een aantal jaar gedaan, met muziek en toneel erbij, en later ook musicals en muziektheater. Ik ging er qua werkwijze steeds meer naartoe om samen met de cursisten te bepalen wat we gingen doen. Ik stelde ze vragen als: Wat vinden jullie interessant? Wat houdt jullie bezig? Zullen we daar een voorstelling over maken? Zo is het een beetje begonnen. De eerste voorstelling die op die manier ontstond, heette Life Flow. Het ging over allerlei dingen die je tegenkomt in de flow van het leven, je uitdagingen, je beperkingen, je belemmeringen en je angsten. Het werd een prachtige voorstelling. Achteraf kreeg ik van mijn cursisten een boekje – ik heb het nog steeds – waarin stond wat het stuk met ze had gedaan. De tranen stonden in mijn ogen.’
Creativiteitsbevordering als vak
Terwijl Mari aan het vertellen is, grijpt het haar opnieuw aan. ‘Ik realiseerde me wat het teweeg had gebracht bij mijn cursisten. Zo is bij mij het balletje gaan rollen. Blijkbaar gaat het niet alleen maar om het dansen of om het kunstvak, het gaat erom dat je er iets van jezelf in kunt leggen. Zo is mijn interesse in creativiteitsbevordering ontstaan en uiteindelijk heb ik daar mijn vak van gemaakt. Ik ben voor een aantal Centra voor de Kunsten gaan werken, bij de Educatieafdeling. Ik hielp scholen om hun creatieve visie en cultuureducatie vorm te geven. De bedoeling is om dat zoveel mogelijk te verankeren in het onderwijs, dat het echt een essentieel onderdeel wordt van wat kinderen leren op school.’
Creativiteit voor iedereen
‘Ik vond dansen altijd al belangrijk. Pas later ben ik heel bewust gaan kijken naar wat het nou is in dat dansen, of in het tekenen of in het fotograferen, wat zo belangrijk is. Waar het uiteindelijk om gaat is het creatieve proces. Daar staan heel veel mensen niet bij stil. Creativiteit? Dat is voor kunstenaars. Maar dat is niet zo. We zijn allemaal creatief, elke dag. Je komt thuis en het vlees blijkt bedorven of de kachel doet het niet. Zonder erbij stil te staan verzin je een oplossing. Ook dat is een vorm van creativiteit. Onze kinderen worden tegenwoordig zo beschermd, die krijgen haast niet de kans om zelf dingen te verzinnen. Ze spelen bijvoorbeeld kant-en-klare spelletjes op hun tablet of PC, en die hoor je op een bepaalde manier te spelen anders werkt het niet. Toen wij jong waren, zeiden onze ouders: ‘Hé, de zon schijnt, hup, lekker naar buiten!’ Ik bouwde van alles met een paar stenen en heb talloze vuurtjes gestookt in de achtertuin. Tegenwoordig gebeurt dat bijna niet meer en zijn we vergeten dat spel ook onderdeel is van het leren omgaan met het leven.’
Mensen een stapje verder brengen
‘Mijn bedrijf heet Move It UP!. Ik wil mensen een stapje verder brengen, een stapje hoger, beter, hoe klein ook. Ik begon met dans, dat heeft zich doorontwikkeld en ben ik meer naar het totale creatieve proces gaan kijken. Ik ben altijd freelancer geweest, dus ik kan steeds weer onderzoeken wat ik interessant vind, wat me boeit en waar ik heen wil. Mijn onderneming is altijd meeveranderd met mijn passies en interesses. Zo heb ik een jaar of vijf geleden voor een BSO een programma ontwikkeld om de begeleiders, de ‘juffies’, te trainen hoe ze het creatief proces bij kinderen kunnen stimuleren. Het is gewoon te duur om iedere keer een dansdocent of een tekendocent in te huren, en nu kunnen ze het zelf. Een half jaar later kreeg ik heel veel blije berichtjes van die juffies. Eén had bijvoorbeeld een briefje gekregen van een moeder, die schreef: ‘Dank je wel, mijn dochter heeft net gevraagd of ze naar de BSO mocht in plaats van naar opa en oma, want ze vindt het zo leuk bij jullie.’ Dan denk je: yes! Dat is heel cool. Die kinderen gaan nu niet alleen met nog meer plezier naar de BSO, maar ze worden ook beter voorbereid op hun toekomst. Inmiddels heb ik aan zo’n tien BSO’s training gegeven, soms in combinatie met een kinderdagverblijf. Uiteindelijk is het de bedoeling dat ik op een gegeven moment niet meer nodig ben en dat de begeleiders van de kinderen het zelf kunnen.’
Tijden veranderen
‘Onderwijs, dat hoort op school thuis, denken veel ouders. Maar dat zal over 10 jaar anders zijn. We moeten steeds meer zelf gaan ontdekken. Ook dat is trouwens creativiteit: mee blijven bewegen met de tijd. En mensen en bedrijven die blijven hangen, die zeggen: ‘dit is ons ons kunstje en dat doen we heel goed’, die redden het niet. Kijk bijvoorbeeld maar naar de Free Record Shop; ooit een heel groot bedrijf en de bekendste platenzaak van Nederland, maar de creativiteit om het product door te ontwikkelen ontbrak. Als mens, als onderneming, als samenleving heb je creativiteit gewoon nodig. En creativiteit hebben we allemaal – in welke vorm en mate dan ook – als kind meegekregen. Het is niet iets wat je moet leren, het is iets dat je moet zien te behouden.’
Mensen weer in beweging brengen
‘Ik ben begonnen als docent, en dat is de kern gebleven, ook in wat ik nu doe. Ik vind het onwijs interessant om nieuwe dingen te onderzoeken en uit te pluizen, maar dan wil ik het ook overdragen. In dans, in creativiteit, in coaching. Eén bedrijf bijvoorbeeld, dat ik heb gecoacht, liep vast bij het bepalen van hun strategie en missie. Ik liet ze een spel ontwerpen, deelde allemaal taken uit: jij gaat een bord maken, jij gaat de vragen maken, jij gaat de stukjes maken, jij gaat de regels maken. Dat gingen ze allemaal heel braaf doen. Niemand die op het idee kwam om eerst met elkaar afspraken te maken over wat voor spel er precies gemaakt zou worden, waar het om moest gaan en hoe het spel gewonnen kon worden. Zo bedacht de één een spelregel die helemaal niet paste bij het bord dat de ander aan het maken was. Daarmee houd je een spiegel voor, laat je zien dat ze samen heel veel kunnen maar dat ze dan wel eerst moeten communiceren. Zo breng je alles weer in beweging.’
Online training
‘Op dit moment ben ik bezig met een volgende stap: ik ben een online training voor ouders, grootouders, gastouders en andere begeleiders aan het ontwikkelen. Daarin wil ik ze laten ontdekken dat creativiteit één van de belangrijkste denk- en doe-vaardigheden van de 21e eeuw is. Alle routineklussen worden geautomatiseerd en handarbeid verdwijnt op den duur, tenzij het gaat over echte ambachten zoals bijvoorbeeld kunstenaars, timmermannen, metaalbewerkers. Wat overblijft is de kenniseconomie. Dat gaat om concepten bedenken, innoveren en daar moet je creativiteit instoppen. En juist dat leer je niet meer op school. Feiten leren en kennis vergaren, dat doe je op school. Maar juist het toepassen van die kennis, dat vergt creativiteit. Het is mijn missie om te zorgen dat zowel ouders als kinderen die vaardigheden wel meekrijgen en dat is wat ik met die online training wil gaan doen. Ouders moeten dus zelf ook creatiever gaan worden en creatieve dingen gaan uitproberen. Je moet wel het goede voorbeeld geven. Het vraagt om een hele andere manier van leven. Daarnaast wil ik ze laten zien hoe een creatief proces in elkaar zit, wat je nodig hebt om het goed in te zetten, waar je tegenaan kan lopen en hoe je het begeleidt.’
Leuke tegoedbon als vergoeding
‘Waar ik weleens moedeloos van word is het kortetermijndenken. Er zijn heel veel doelen die nú gehaald moeten worden. Daardoor dreigen mensen de langetermijnopbrengst uit het oog te verliezen. De creativiteitstraining die ik nu op scholen en BSO’s geef, is best een fikse investering. Maar het is een heel intensief programma van zes maanden, en het levert zoveel rust, plezier en kwaliteit op. Voor de begeleiders én voor de kinderen. Maar die waarde wordt door degene met de portemonnee vaak niet gezien. Als je een creatief beroep hebt, heb je sowieso vaak te maken met onderwaardering, zeker qua beloning. Er belt bijvoorbeeld iemand die een trainer nodig heeft en die biedt dan een leuke tegoedbon als vergoeding. Ik heb mezelf gedwongen dat soort klussen niet meer aan te nemen. Ik ben met iets heel cools bezig, vind het geweldig om te doen en de reacties die ik krijg zijn echt supergaaf. Daar staat een bepaalde waarde tegenover. Zeker sinds ik mijn dochter Juno heb, is het makkelijker keuzes te maken in wat ik wel en wat ik niet accepteer.’
‘We hoeven helemaal niks meer te doen!’
‘Gelukkig zijn er vaker momenten waar ik heel blij van word. Toen ik de eerste BSO die ik had begeleid, e-mailde om te vragen of ze nog ergens tegenaan waren gelopen, kreeg ik als antwoord ‘We hoeven helemaal niks meer te doen!’ Ze komen elke maandag met hun groepjes bij elkaar en dan vragen we ze ‘wat zullen we deze week gaan doen?’ Dan komen de kinderen zelf met ideeën wat ze willen gaan maken en wat ze daarvoor nodig hebben. Die kinderen hebben dus geleerd dat ze zelf hun omgeving kunnen creëren, zelf een aandeel hebben in het organiseren van dingen, om die dingen te doen die ze echt leuk vinden. En dáár doe ik het voor! Mijn wens is dat elk kind de ruimte krijgt om zelf dingen te maken. Geen prefab, geen voorgekauwde spelletjes, maar zelf maken. En om dat te kunnen bereiken is het heel belangrijk dat ook alle ouders, alle docenten, alle oppassen, alle opa’s en oma’s begrijpen hoe dat werkt. Daar valt nog even wat werk te verrichten.’ Mari lacht: ‘Je moet grote doelen stellen in het leven, heb ik geleerd.’
Wil je meer weten over Move it UP! en Mari? Kijk dan even op http://www.moveitup.nl of mail naar info@moveitup.nl.
De serie “Leidse Ondernemers in Beeld” is een initiatief van Vonk Tekst & Design en Fraukje Vonk Photography. Wil jij jouw verhaal ook in beeld gebracht? Voor 225 euro* word je geportretteerd, in beeld en tekst. En daar hoef je natuurlijk geen Leienaar voor te zijn!
* Prijzen zijn exclusief 21% BTW en reiskosten buiten Leiden.
Eerder spraken wij met ondernemers Sandra Oexman van Kwispelcollege, Lieke Bodde van Results! Personal Training, Tommy Hopstaken en Jochem Haverhoek van Escaperoom Leiden, Jan Stroomer, zanger, pianist, songwriter en producer, Hans Lardee van Meneer Janssen, Benjamin Wegman en Frans Meij van Brouwerij Pronck, Sanne van de Berg, petpreneur, Kasper Richmond en Robbert Zuijderwijk, de eigenaren van EasyFiets, Yvette Kortekaas, Beebox-ondernemer en Ramon Caljouw van VerPot.nl, Berdi Schouten & Nienke Middelweerd van Kleedvermaak en Tenny Jonkers-Weijnen, eigenaar van Tender Nabestaandenzorg en Tender Seniorenondersteuning en Reisconsulent en Pepijn Smit, artistiek leider van PS|theater.
