In Sportvonkjes zet ik regelmatig een sporter in het zonnetje. Wat brengt de sport je, hoe blijf je gemotiveerd, train je volgens plan of volg je je gevoel, en natuurlijk: to Strava or not to Strava? In deze editie aan het woord: Paul van Dam. Paul is opleider bij de NTFU en KNWU, en eigenaar van Passion4Biking. Als fietscoach en -trainer begeleidt Paul mensen die meer uit zichzelf willen halen en op een verantwoorde manier willen toewerken naar uitdagingen als Tour for Life, Giro di Kika of Ride4Kids.
Ervaren, beleven en weten
Mijn liefde voor het fietsen is op mijn zevende ontstaan. We woonden in Lage Vuursche, een heerlijke plek met toen nog heel veel rustige wegen en paden in het bos. Het speelveld was groot en ik genoot toen al van het buitenzijn. Ervaren, beleven en weten, dat is het drietal dat mijn leven lang al bij mij past. Ik was een redelijk actief jongetje. Ik voetbalde, deed aan judo en reed paard. Om meer kracht in mijn benen te krijgen moest ik gaan fietsen, vond de eigenaar van de manege waar ik paardreed. Ik kreeg een racefiets en zo ben ik begonnen met fietsen. Ik heb veel kilometers afgelegd op de fiets: naar school, naar trainingen, naar de ijsbaan, naar paardrijles. Op mijn tiende reed ik mijn eerste ‘lange afstandstocht’, van Lage Vuursche naar Hoogeveen. Mijn ouders vonden het niet zo’n heel goed plan: zo ver, in mijn eentje. Al hun tegenwerpingen maakten mijn overtuiging dat ik het wel kon alleen maar groter. Met een papiertje met de route op mijn bovenbuis geplakt reed ik naar Hoogeveen en terug.
Trainen met Paul
Lesgeven zit in mijn systeem. Op mijn veertiende mocht ik lesgeven in de paardenwereld, en kort daarna volgde de hondenwereld. Daarbij stond – en staat – altijd de mens centraal. Al snel ging ik ook kinderen uit de buurt dingen bijbrengen op de fiets. Voor mij was het gewoon spelen op de fiets, zij noemden het trainen. Dat spelen op de fiets is trouwens voor mij nog steeds de basis. Plezier maken, grenzen opzoeken, daar gaat het om, nieuwe horizonten ontdekken, nieuwe dingen doen en ontdekken. Ik kan op mijn Garmin prima routes laden, maar als ik onderweg een nieuw pad zie, of een mooi uitzicht, dan zet ik de routebegeleiding van mijn Garmin uit en wijk ik van de route af. Onbekende paden ontdekken blijft een leuke uitdaging!
Kijken wat er is
Ik vind het heerlijk om met mensen aan de slag te gaan en te kijken wat er is in plaats van naar wat ik zou willen dat er is. Mensen echt zien. Dat heeft mij vaak erg geholpen. De oorsprong daarvan ligt onder meer bij een boekje over het zenboeddhisme dat ik op mijn tiende kreeg van mijn judoleraar. Ik trainde al een paar jaar bij hem en ik had enorm veel respect voor deze stille man. Hij gaf mij dat boekje en zei: ‘Dit moet je echt gaan lezen’. Ik was te verlegen om te vragen waarom, maar ik ben gaan lezen. Het was in het Engels, dus dat was al best moeilijk, en dan moest ik het ook nog echt zien te begrijpen. Ik heb het gelezen, en nog een keer gelezen, en nog een keer, omdat ik het echt wilde begrijpen, doorgronden. En 50 jaar later ben ik nog steeds die lerende jongen van tien…
Legitimatie om te zijn
De sport gaf mij destijds de legitimatie om te zijn, om te voelen dat ik er mocht zijn, want ik deed iets. Dat boekje over boeddhisme hielp om de stappen te zetten om ‘gewoon’ te zijn. Ik ben wie ik ben. Voor mij betekent dat onder andere dat ik me wil blijven ontwikkelen op allerlei vlakken. En al die gebieden laten blenden waar dat kan. Dat is bijna magisch. Mindfulness, boeddhisme, meditatie zijn dingen voor mij die ik overal en nergens toepas: op de fiets, tijdens het hardlopen of het wandelen, maar ook al met de dieren vroeger. Ik werd regelmatig ‘uitgemaakt’ voor paarden- en hondenfluisteraar, terwijl ik altijd dacht: het enige dat ik doe is communiceren, ik fluister niks, ik kijk en voel wat er is, en als ik aandacht heb voor wat er is, ontstaat er een band. Als je iemand ziet voor wie ‘ie is, dan gebeurt er ook echt iets. Dat vond en vind ik heel boeiend.
Terugkerend thema
Op een of andere manier is het geven van trainingen en opleidingen een altijd terugkerend thema geweest in mijn leven. Als puber en jong volwassene met de honden en paarden, maar ook later in mijn werkende leven. Bij de sportbonden trainingen geven, mensen coachen en begeleiden, of dat nou op het communicatievlak was, of over menszijn ging, over persoonlijke effectiviteit of over de sport, welke discipline dan ook. De afgelopen decennia met een voorkeur voor de fietssport en communicatie. Toch ben ik pas vrij laat met Passion4Biking begonnen. Het bestaat al wel langer, maar ik heb het pas in 2012 als bedrijf geïnstitutionaliseerd. Het is zo leuk om met gepassioneerde sporters aan de slag te gaan en ze te faciliteren in hun proces. Dat is ook hoe ik het zie. Ik help geen mensen, ik faciliteer ze, ik zet de piketpaaltjes neer, jij bepaalt of en hoe je erlangs fietst. Ik stel vooral veel vragen. Elk mens is en blijft eigenaar van zijn eigen leerproces.
Alles weegt mee
Bij het opstellen van een trainingsschema weegt van alles mee. Jouw tijdsindeling, hoe jouw dagen en weken zijn, of er dingen zijn die je energie geven of kosten, of je last hebt van stress, dat zijn allemaal dingen die van invloed kunnen zijn. Data zijn belangrijk, vandaar ook dat ik met Today’s Plan werk, een trainings- en coachingsplatform. Maar wat jij mij vertelt over jouw gevoel bij een training en jouw vermogen om te reflecteren op het complete plaatje, dat geeft mij minstens zoveel input. Data zijn objectieve meetgegevens, jouw gevoel geeft daar kleur en invulling aan. Al die facetten zijn belangrijk, dat is mijn filosofie achter het trainen en begeleiden van mensen.
Rust is iets anders dan niet fietsen
Ik kijk naar wat iemand wil en kan, hoeveel energie hij of zij erin kan en wil steken en waar de echte rustpunten liggen. En rust is iets anders dan niet fietsen. Dat is vooral voor zelfstandig ondernemers nogal eens lastig. Echte ontspanning is belangrijk, even de dingen die je bezighouden kunnen loslaten. Voor de een betekent dat niets doen, voor de ander een rustige wandel- of fietstocht maken. Je geest en lichaam heeft het nodig om zich met regelmaat helemaal te kunnen ontspannen. Dat geeft de echte rust die een positief effect heeft op eigenlijk alle facetten van je leven. Uit ervaring weet ik dat het soms lastig is om die rust echt te vinden. Een boeddhistische gedachte is: ‘Mediteer twintig minuten per dag, behalve als je geen tijd hebt, mediteer dan een uur langer.’
Operatie geslaagd, knie overleden
Ik heb na een ernstige ingreep aan mijn been eind 1989 opnieuw moeten leren lopen. Na de operatie kwam de meest lollige chirurg die ze in dat ziekenhuis hadden me vertellen dat de operatie was geslaagd, maar mijn knie was overleden. Sporten op het niveau dat ik gewend was zou ik niet meer kunnen. Ik moest maar een andere hobby gaan zoeken. Ik wilde bewijzen dat ik het nog wel zou kunnen. En dat is gelukt. De revalidatie duurde acht maanden, na zeven maanden mocht ik een test doen om mijn spierkracht te laten meten, de VO2Max-test. Die man die de test afnam was verbaasd. Hij zei: ‘Dit kan niet.’ Maar het kon dus wel. Wat maar weer bewijst dat wij vaak veel flexibeler zijn dan we denken. De aanname vooraf was dat ik mijn knie nog meer schade zou toebrengen als ik wel zou sporten. We weten inmiddels hoe dat is uitgepakt.
Als dit maar goed komt
Ergens in de zomer van 2008 zat ik met een eventmanager van grote fietsevenementen op een terrasje in Utrecht. We waren geïnspireerd door Duchenne Heroes – een mountainbiketocht van zo’n 100 km per dag, zeven dagen lang – en vonden het tijd voor een equivalent voor racefietsers. Op een bierviltje werd toen de basis voor Tour for Life gelegd: acht dagen lang, met een gemiddelde van 150 kilometer per dag. Bij de eerste edities ging het sponsorbedrag dat werd opgehaald naar Artsen zonder Grenzen, daarna werd dat het Daniël den Hoed Fonds. Andere evenementen volgden. Er zijn zoveel leuke sportieve dingen te bedenken. Zo heb ik in 2014 met veertien anderen, vanuit San Remo naar Zwolle gefietst, in acht dagen. 1760km, meer dan tweehonderd kilometer per dag. Na acht dagen hadden we 27.642 hoogtemeters op de teller staan. De langste dag was 232 kilometer. Dan ga je met vijftien man op pad, en denk je: als dit maar goed komt. Deze mannen – en één vrouw – konden gelukkig goed fietsen. We hadden goede begeleiding, er fietste een arts mee, en het is natuurlijk heel gaaf om te doen. Dus het kwam goed. We hebben met zijn allen een fantastisch avontuur beleefd. Ja, ik vind een rondje van veertig kilometer hier in de buurt heel leuk, en ik vind 450 kilometer ergens anders ook heel leuk. Er zijn zoveel mooie dingen te ontdekken in de wereld, dichtbij en iets verder weg.
Bruggenbouwer
Als ik mensen coach staat de sporter en zijn of haar doel centraal, die wil ik met elkaar verenigen, een brug bouwen met verschillende pijlers die het proces dragen. Wat ik heel mooi vind, en waar ik elke dag nog over leer, is het verschil tussen mensen en de invloed die de dingen in je leven op je lichaam en geest kunnen hebben. Ik train soms mensen die heel erg hard zijn voor zichzelf, die mag ik de zachtheid weer bijbrengen. De een is meer belastbaar dan de ander. De juiste balans vinden is dan telkens essentieel. Ook andere invloeden kunnen een rol spelen op de training van de sporter, zoals bijvoorbeeld de buitentemperatuur. Op basis van het moment echt blijven luisteren naar je lichaam en de juiste keuzes maken. Wij kunnen heel flexibel zijn. Ons lichaam doet soms ook dingen die we (nog) niet begrijpen. Toch is er achteraf vaak wel een verklaring voor te vinden als je er meer holistisch naar kijkt. Dat blijf ik zo boeiend vinden aan mijn vak, en dat is dan ook de reden dat ik het al ruim veertig jaar met zoveel passie doe.
Meer weten over Paul? Check zijn site.
Ook een Sportvonkje?
Ben jij ook een enthousiaste sporter en vind je het leuk om een keer je verhaal te doen? Dat kan! We bellen een kwartiertje, ik stel je een paar vragen en ik schrijf een blog zoals deze uit jouw naam. Ik stuur je mijn voorstel in Word waarop je één keer mag schieten (of naar aanleiding waarvan je je terug mag trekken;-)). Lijkt het je wat? Laat het me weten via femke@vonktekstendesign.nl. Dit aanbod is gratis en voor niets, en je mag de tekst ook delen op je eigen (bedrijfs-)website of sponsorpagina. Eén maar: ik schrijf niet meer dan één Sportvonkje per week. Het kan dus zijn dat je even geduld moet hebben. Uiteraard mag je – als lezer of als Sportvonkje – je waardering altijd laten blijken door een kleine donatie te doen via mijn Tour for Life-pagina.