Jesse leest als de beste en ook schrijven gaat heel goed. Ik ben dan ook hoogst verbaasd als hij thuiskomt met de mededeling dat hij in de pauze zijn dictee twee keer over heeft moeten doen omdat hij niet mee kon komen. Hij laat het briefje zien met twee keurige rijtjes van tien ‘tweeklapswoorden’: balpen, zakmes, tuinhek, stoelpoot, etc. Ik begrijp het niet goed, dit lijkt me een makkie voor hem. ‘Maar Jesse, wat ging er dan fout?’, vraag ik daarom. ‘Nou, ik wist niet of balpen met één l of twee l-en was en toen ging de meester maar verder en had ik de andere woorden niet gehoord!’ Hij spelt met twee vingers in de neus Papoea-Nieuw-Guinea (inclusief de streepjes) en Curaçao (inclusief de cedille) en nu blijft hij steken op ‘balpen’?? Toch begrijp ik om de één of andere duistere reden meteen wat er gebeurd is, maar ik check het nog even en inderdaad: ‘Ballen schrijf je toch met twee l-en, dus daarom wist ik niet of dat bij balpen ook moest.’ Logisch toch? Nee? Stel, je houdt je vast aan de regeltjes. De regel die je hebt geleerd is dat na een korte klinker de medeklinker verdubbelt. Dat zal ongetwijfeld in klas 2 anders uitgelegd worden maar hoe dan ook, een bal wordt ballen anders wordt het balen. Dat dat alleen geldt voor meervoudsvormen en niet voor samengestelde woorden als balpen, is er niet bij verteld. Dus als het woord bal langer wordt, moet er een ‘l’ bij! Maar ‘ballpen’ had toch ook iets vreemds in zijn ogen, dus…. Oei, wat nu! En waar een ander kind wellicht kan denken: ‘Laat maar even zitten, ik ga verder met de rest van het dictee!’ blijft Jesse haken en komt er van de rest van het dictee ook niets meer terecht.
Leven neurotypische mensen tússen de regels, mensen met autisme leven vólgens de regels. Tel daarbij op dat de regels ook
l-e-t-t-e-r-l-i-j-k worden begrepen en dat er sprake is van een ongelooflijk perfectionisme, en je kunt wel nagaan wat de uitkomst is. Een warboel in je hoofd…